موکش

صدایی که میلیونها نفر دوست دارند

شاید خیلیها ندانندکه موکش چاند ماتور قبل از اینکه تبدیل به موکش حنجره طلایی شود قصد داشت هنرپیشه شود. او حتی در چند فیلم بازی کرد اما خوشبختانه خیلی زود تصمیم گرفت تمام تلاشش را برای خواندن به کار گیرد. 22سال تمام او با صدای طلاییش به شنوندگان آهنگهایش آرامش را هدیه می کرد و آهنگهایی را به آنها تقدیم کرد که بارها و بارها آنها را به خاطر می آورند و زمزمه می کنند.هیچ خواننده دیگری به خوبی موکش نمی تواند احساسات را در صدایش  موج دهد. صدای او از طرفی غم انگیز و از طرف دیگری شیرینی ملیح و معصومیت عمیقی در بر داشت .

موکش چاندرا ماتور در 22جولای 1923در یک خانواده متوسط  کم جمعیت در دهلی متولد شد. او از کودکی به بازیگری و خوانندگی علاقه داشت و یکی از طرفداران کاندان لال سایگال بود. با وجود اینکه حقیقت این بود که او تا کلاس دهم بیشتر درس نخواند اما شغل خوبی به عنوان دستیار نقشه کشی به دست آورد و به مدت 7 ماه به این کار اشتغال داشت .اما سرنوشت چیز دیگری برای او می خواست و این زمانی بود که در دهلی موکش چند ترانه را مخفیانه ضبط کرد پس از آن او با امید به اینکه بازیگر شود به بمبئی آمد و نزد یکی از خویشاوندانش به اسم موتی لال که خود او هنرمند بود ماند. و به کمک او چند سال بعد نقشی در یک فیلم به دست آورد و پس از آن بود که در فیلم آه ساخته راج کاپور محصول 1953 نقش کوچکی ایفا کرد . اولین کار خوانندگی او در فیلم نیردوش با ترانه دل هی بوجا هو هاتو بود و بعد از آن با فیلم اوس پر ترانه جرا بولی ری هو ادامه داد و پس از آن با ترانه بداریا برس گایی اوس پر با هم صدایی خورشید در فیلم مورتی ادامه داد و در  این زمان بود که او جای کوچکی در قلب تماشاگران پیدا کرد. پس از آن مرحله مهمی در زندگی او شروع شد. سال 1945 بود که آنیل بیسواس از او تقاضای خواندن آهنگ دل چلتاهه دو چلته هه برای فیلم بهلی نظر را کرد و این بود که موکش را به شهرت عمومی رساند و افسانه ای متولد شد و پس از آن این صدای طلایی او بود که در فیلمهایی همچون آگ - آنوکی آدا و میلا شنیده می شد.در سال 1949 مرحله مهم دیگری از زندگی او آغاز شد و آن اتحاد وی با راج کاپور و شنکر جی کیشن بود . راج کاپور از موکش خواند که به عنوان خواننده ثابت برای محصولات کمپانی R.K بخواند و این آغاز موفقیت های بزرگتری همچون آواره و آقای 420 بود که نه تنها صدای موکش را در هندوستان بلکه در تمام خیابانهای روسیه پخش کرد و این مردم بودند که در خیابانهای مسکو قدم می زدند و به زمزمه ترانه هایی همچون آواراهو و مرا جوتاهه جپانی می پرداختند. راج کاپور فیلمساز بسیار باهوشی بود که اهمیت موسیقی فیلم را بخوبی درک می کرد و تاثیر آن را بر روی موفقیت فیلم چه از نظر هنری و چه از نظر فروش بخوبی می دانست و علاقه شخصیش هم به موسیقی به او کمک می کرد او هنگام ضبط آهنگهای فیلمهایش همیشه در استودیوی ضبط حضور داشت و حتی شخصا ارکستر را تشویق می کرد نتیجه چنین فداکاری این بود که حتی بعد از سالها ترانه هایی همچون ترانه های آه -آوارا-برسات-آقای 420-آناری -سرزمینی که گنگ در آن جریان دارد-سنگام -اسم من دلقک و ......همچنان در یاد و دل مردم ماندگارند. با این موفقیت راج  موفقیتهای بیشتری برای موکش به ارمغان آورد.از جمله آهنگسازان دیگری که با موکش کار کردند می توان به لاکشمی کانت و بیاره لال و کالیانجی آناندجی و سالیل چادری و اوشاخانا و آر .دی .بورمان . اس. دی . بورمان و خیام اشاره کرد. از جمله آهنگهای معروفی که با ار.دی. بورمان کار کرد اک دین بیک جائگا از فیلم درم کرم و از آثار ماندگارش با سالیل چادری سوپانا سفر و مادومتی را نام برد و آهنگهای فراموش نشدنی زندگی خواب هه و جگته رهو ساخته اس . دی بورمان از پیشرفتهای حرفه ای او به شمار می آید. همچنین او اثر مهمی به نام سرنگا تری یادمه  با سردار ملک (پدر آنو ملک) دارد.مجموعه اشعار سهیر سودیانوی و موسیقی خیام و صدای موکش بود که جادویی همچون فیلم گپی گپی  آفرید.در سال 1974 موکش مفتخر به دریافت جایزه ملی برای اهنگ گهی باریو بی دکاهه از فیلم راجینی گاندا با آهنگسازی سالیل چادری شد. از دیگر جوایزی که موکش دریافت کرده میتوان به جایزه بهترین خواننده مرد(فیلم فیر) برای آهنگ گپی گپی از فیلمی به همین نام  در سال 1976و آهنگ جی بولو از فیلم بی ایمان در سال 1972و سال 1970 آهنگ سبسه بلا نادان از فیلم بهجان و سال 1959آهنگ سب کوچ سیکا از فیلم آناری اشاره کرد. آخرین آهنگ وی آهنگ چنچال شیتل نیرمال کومال  از فیلم ستیم شیوم سوندرم ساخته راج کاپور محصول 1976بود. او رد 27 آگوست 1976 در اثر حمله قلبی  در حالیکه در تور مسافرتی در دیترویت آمریکا به سر می برد فوت کرد.شاید در وصف صدای جاودانه او بتوان این را گفت که تنها همخوان لایق وی کسی جز لاتا نبود و چه بسا بسیاری از ترانه هایی که با صدای این دو ضبط شده نه تنها هرگز فراموش نمی شوند بلکه نظیری برای آنها نخواهد آمد و در بستر زمان جاودانه تر خواهند شد. هنوز که هنوز است صدایی به زیبایی و آرامش بخشی صدای موکش متولد نشده و ترانه های او همیشه در دلها ماندگار خواهند بود و یاد او را زنده نگه می دارند همچنان که او در آناری می گوید:

  KE MAR KE BHI KISI KO YAAD AAYENGE
KISI KE AASOON O ME MUSKURAYENGE
KAHE GA PHOOL HAR KALI SE BAAR BAAR
JINA ISI KA NAAM HAI